AVM Havalandırma Sistemleri Nelerdir?
AVM ya da diğer adıyla alışveriş merkezleri günümüzde neredeyse her ilde ya da ilçede bulunan ve bazen alanları binlerce metrekareyi bulabilen mekanlardır. AVM’ler genellikle şehir merkezlerinde bulunmaktadır ve AVM’lerin içerisinde birçok farklı mağaza yer almaktadır. AVM’ler günümüzde alışverişin kalbi haline gelmiştir. Eskiden var olan çarşı veya pazar gibi alışveriş mekanları yerini AVM’lere bırakmıştır. Dolayısı ile insanlar alışveriş ihtiyaçlarının büyük bir kısmını AVM’ler aracılığı ile gidermektedir. AVM’ler genellikle devasa yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle son yıllarda yapılan AVM projeleri inanılmaz ölçüde büyük yapılar haline dönüşmüştür. Bu da aynı anda daha fazla insana hizmet sunulabilmesi anlamına gelmektedir. Ne var ki AVM’lerin büyük kapalı alanlar olması sebebiyle yazın ve kışın soğutulması ve ısıtılması konusunda ciddi altyapı yatırımları yapılması gerekmektedir. Özellikle kirli havanın dışarı atılması bu anlamda önem arz etmektedir. Zira AVM’ler, genellikle tamamen kapalı alanlar olup havalandırma sistemleri ile kirli havanın dışarı atıldığı mekanlardır. Dolayısı ile herhangi bir cam veya pencere bulunmamaktadır. Bu da bulunan AVM havalandırma sisteminin AVM içerisindeki temiz havayı sağlamaktaki önemini göstermektedir. AVM havalandırma sistemleri iyi çalışmadığı takdirde kötü hava içeriye nüfuz etmekte, ortamdaki karbondioksit artmakta ve nem miktarı azalmaktadır. Bunların gerçekleşmesi, insanların konfor seviyelerinde ciddi düşüşlere sebep olmaktadır. Bu nedenle de AVM’lerin havalandırma sistemlerini gerektiği ölçüde kullanması oldukça önemlidir. Aynı zamanda AVM’ler, profesyonel çalışma alanları olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısı ile portatif ve bölgesel havalandırma sistemleri AVM’lere pek de uygun değildir. AVM’lerde kullanılması gereken havalandırma sistemleri, tüm AVM genelinde etkili olması gereken ve verimliliği yüksek seviyede olan havalandırma sistemleridir. Aksi bir durum, ticari işletmeler olan AVM’lerin rakiplerine karşı dezavantajlı konuma düşmesine sebep olacaktır. Diğer bir dikkat edilmesi gereken husus ise, kullanılan AVM havalandırma sisteminin enerji tüketimidir. Zira AVM’ler, ticari ve sınai işletmelerden sonra Türkiye’de en çok enerji tüketimi gerçekleştiren yerlerden birisidir. Burada hem enerji israfını önlemek hem de maliyetleri düşürmek için enerji tasarrufu yüksek olan AVM havalandırma sistemlerinin tercih edilmesi gerekmektedir.
AVM’lerde havalandırma sistemleri, birden fazla türde olan sistemin bir arada kullanılması şeklinde de karşımıza çıkabilmektedir. Zira AVM’ler büyük alanlar oldukları için birçok farklı havalandırma ihtiyacını bir arada bulundurabilmektedir. Örneğin AVM’lerin yemek alanlarında kullanılan havalandırma sistemleri genellikle yemek kokusunu dışarıya vererek ortamda temiz hava oluşmasını sağlayan sistemler kullanılması gerekirken sinema salonlarında içerideki havayı temizleyecek ve bu temizliği yaparken son derece sessiz çalışacak havalandırma sistemleri kullanılması gerekmektedir. Görüldüğü üzere her alanın kendine has havalandırma ihtiyaçları bulunmaktadır. Bunun tespitinin yapılması ve en doğru havalandırma sistemi tercihlerinin yapılması için bu alanda uzman kişilerden destek alınması tavsiye edilmektedir. Aksi takdirde yanlış tercih sonucunda kurulumu gerçekleştirilen havalandırma sistemleri ileride hem maliyet hem de konfor açısından çok daha sıkıntılı durumlar yaratabilmektedir.
AVM’ler iki türde insan barındıran yapılardır. Bunlardan ilki ortalama 3 ila 4 saat arasında AVM’de vakit geçiren müşteriler ilen ikincisi ortalama 8 ila 10 saat arasında AVM’de faaliyet gösteren çalışanlardır. Burada bir yandan müşterilerin konforu düşünülmeli iken öte yandan çalışanların uzun saatler bulunduğu AVM’de sağlıkları da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu noktada çalışanların sağlığının ve çalışma konforunun sağlanmasındaki en temel unsurlardan birisi havalandırma sisteminin kaliteli olmasıdır. Zira işinden memnun çalışan demek, işletmeden memnun müşteriler demektir. Dolayısıyla iyi çalışan havalandırma sistemine sahip olan AVM’lerde doğrudan çalışan ve dolaylı olarak da müşteri memnuniyeti sağlanabilmektedir.
AVM’lerde havanın iyi olup olmadığına dair kıstaslar iç hava kalitesine göre belirlenmektedir. İç hava kalitesi; nem, sıcaklık, alandaki yüzeylerin sıcaklığı, gürültü, titreşim, koku, toz, hava hareketi ve taze hava miktarına göre belirlenen bir paritedir. İç hava kalitesinin yüksek olması, verimli bir AVM havalandırma sisteminin kullanıldığı anlamına gelmektedir. Aksi durumda ise tam tersi maliyetli ve kalitesiz bir AVM havalandırma sisteminin mevcut olduğu görülmektedir. Dolayısı ile AVM havalandırma sistemleri tercih edilirken iç hava kalitesi değerlerinin yüksek olduğu sistemlerin tercih edilmesi gerekmektedir.
Sıklıkla Tercih Edilen AVM Havalandırma Sistemleri
Büyük yapıların havalandırılmasına kullanılan havalandırma sistemleri; doğal havalandırma sistemleri, doğal-mekanik havalandırma sistemleri, lokal havalandırma sistemleri, merkezi havalandırma sistemleri ve davlumbaz havalandırma sistemleri olmak üzere birçok farklı türe sahiptir. Ayrıca evaporatif havalandırma sistemleri de AVM’lerde sıklıkla kullanılan bir diğer havalandırma sistemidir. Bu havalandırma sistemlerinden biri veya birden fazlası AVM’lerde entegre bir biçimde kullanılabilmektedir.
AVM’lerde kullanılan havalandırma sistemlerinden ilki, doğal-mekanik havalandırma sistemlerinden biri olan mekanik beslemeli ve doğal çıkışlı havalandırma sistemleridir. Bu sistemlerde temiz havanın girişi ve çıkışı doğal yollarla olmaktadır. Örneğin bir bacadan veya pencereden giren hava başkaca bir bacadan veya pencereden çıkabilmektedir. Bu sistemlerin maliyeti düşük olduğu ve hızlı bir havalandırma süresine sahip olduğu için özellikle AVM otoparklarında kullanılan bir sistem olarak karşımıza çıkmaktadır. AVM’lerin iç kısımlarında ise daha çok merkezi havalandırma sistemleri tercih edilmektedir.
AVM’lerde tercih edilen diğer bir havalandırma sistemi ise davlumbaz havalandırma sistemleridir. Bunlar da AVM’lerin her yerinde değil, yalnızca yemek kısımlarında restoranların mutfaklarında kullanılmaktadır. Bu sistemlerde mutfak ortamında insan sağlığına zararı olabilecek ocak gazının dışarı atılması sağlanmaktadır. Ayrıca yine bu sistemle kalan yemek kalıntıları da uzaklaştırılmaktadır.
Diğer bir AVM havalandırma sistemi ise bölgesel ya da diğer adıyla lokal havalandırma sistemleridir. Bunlar da AVM genelinde kullanılmayan ancak bazı lokasyonlarda özellikle kullanılan sistemlerdir. Genellikle duvar tipi klima olarak kullanılan bu sistemler sayesinde ufak alanlarda havalandırma sağlanabilmektedir.
Son ve en büyük ölçekte kullanıma sahip olan AVM havalandırma sistemi ise merkezi havalandırma sistemleridir. Bu sistemler insan yoğunluğunun fazla olduğu alanlarda kullanılan ve tek bir merkezden yönetimi sağlanan havalandırma sistemleridir. Özellikle AVM koridorlarında, mağaza içlerinde, lavabolarda ve bilumum alanlarda kullanılan merkezi havalandırma sistemleri, enerji tasarrufu ve verimliliği anlamında en öne çıkan sistemlerdir. Bu nedenle bu sistemin kullanım oranı diğer sistemlere nazaran oldukça yüksektir.