İklimlendirme Sistemleri Nedir?
İklimlendirme sistemleri, dünya ekonomi sisteminin tam ortasında yer alan ve diğer birçok sektörden daha fazla istihdam ve üretim sağlayan faaliyetlerin bir bütünüdür. İklimlendirme faaliyetleri aracılığıyla göz ardı edilemeyecek ölçüde üretim, işleme ve geri dönüştürme işlemleri gerçekleştirilmektedir. Bu bakımdan iklimlendirme, ülkeler refah seviyelerinin artışı ve önemli oranda istihdam sağlayan bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. İklimlendirme sistemleri, genel anlamı itibarı ile soğutma yapılarak iç mekanlardaki havanın ısı konforunun sağlanarak nemin alınması işlemini içeren sistemlerdir. İklimlendirme sistemleri, ilk çağlardan günümüze kadar çeşitli alanlarda ve farklı yöntemlerle karşımıza çıkmıştır. Özellikle ilk çağlarda bir ihtiyaç olarak gıdaların bozulmaması amacı ile kullanılırken günümüze yaklaştıkça teknolojinin gelişmesi ile artık bir zorunluluk faaliyeti haline gelmiş ve hayatımızın vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur.
İklimlendirme faaliyetlerinin gerçekleştirildiği temel alanlara bakıldığında ise hastaneler, laboratuvarlar, yemek pişirme alanları, fabrikalar, imalathaneler ve endüstriyel tüm işletme ve tesisler yer almaktadır. Bu endüstriyel tesisler ve diğer alanlar birçok farklı alt sistem ile bir uyum halinde çalışmaktadır. İklimlendirme sistemleri, kullanım amacı bakımından tesislerde çalışmakta olan çalışanların konforunun sağlanması ve endüstriyel çalışmalar açısından dış çevre şartlarından etkilenmeden ısıl dengenin sağlanması bakımından önemli bir hizmet vermektedir. İklimlendirme sistemleri sayesinde gerek bireysel yaşam alanları gerekse endüstriyel hizmet alanlarındaki sıcaklık, nem, hava hızı ve taze hava miktarı kontrol altına alınabilmektedir. İklimlendirme sistemlerinin geniş anlamda tanımı ise; insanların, bitkilerin veya hayvanların konforunu ya da endüstriyel bir ürün veya materyalin üretimi için gereken sıcaklık, hava hızı, nem ve taze hava seviyesinin sağlanması görevini gören sistemler olmasıdır.
İklimlendirme sistemlerinin kullanılmasının asıl sebeplerinden biri de olağan yaşam ve çalışma koşullarının sağlanmasıdır. Zira endüstriyel tesisler yüksek derecede tehlike içeren üretimlerin gerçekleştirildiği tesisler olabildikleri gibi yoğun kimyasal madde sarf edilen tesisler de olabilmektedir. Bu kapsamda ilgili ürünlerin ve hammaddelerin kullanıldığı alanlarda çalışan kişilerin korunması adına çeşitli önlemler alınması mecburi olmaktadır. Diğer yandan çalışma koşullarının iyi durumda olması verimlilik için de önemli bir etken olup iklimlendirme sistemleri hizmet-verim dengesinin sağlanmasında önemli katkı sağlamaktadır.
İklimlendirme sistemleri, solunum ortamında oluşan kirli havanın dışarıda yer alan temiz ve taze hava ile dönüşümünü sağlamaktadır. İklimlendirme sistemleri çoğunlukla iç ortamda yer alan kirli havayı ısıtma ya da ısıtmama şeklinde doğal akım ya da mekanik etki aracılığıyla çeşitli mekanizmalar sayesinde emmektedir. Emilen bu kirli havanın dışarı atılmasına fanlar ve aspiratörler aracılık etmektedir. Dışarıda bulunan taze ve temiz hava ise yine kurulan hava kanalları aracılığıyla iç ortama aktarılmaktadır. Dolayısıyla iklimlendirme sistemleri tam bir hava devri sağlamayı amaçlayan ve ortamdakilerin her zaman taze havaya ulaşabilmesini hedefleyen bir sistemdir. İklimlendirme sistemleri, davlumbaz üniteleri gibi çeşitli çeşitli mekanizmalarla ortamda bulunan kirli havanın çıkartılması ve temiz havanın içeri alınması için, ilgili havanın içerisinde yer alan kirletici unsurları ortamdan uzaklaştırmaya ya da hapsederek içinde tutmaya yarayan temizlik cihazları ile sistemin kurulduğu yapının bütününü ya da kısmen bir bölgesini saran hava kanallarından oluşan sistemlerdir.0
İklimlendirme sistemleri temelde iki farklı amaçla kullanılmaktadır. Bunlardan ilki eski çağlardan beri konfor sağlama amacı taşıyan konfor uygulamaları, ikincisi ise faaliyet esnasında kullanılan işlem uygulamalarıdır. Konfor uygulamaları, işletmelerde çalışanlar ve müşterilerin daha uygun koşullarda çalışma ve bulunma ortamı sağlamak amacıyla gerçekleştirilen iklimlendirme çalışmalarıdır. Örneğin bir sanayi tesisinde ortam sıcaklığının sağlıklı bir düzeyde tutulması çalışanların daha rahat ve uyum içerisinde çalışmasını sağlamakta ve verimlilik artmaktadır. Bir diğer tür olan işlem uygulamaları ise kullanım gerçekleştirilen işlemin tamamlanabilmesi için gerekli olan iklimlendirme çalışmasıdır. Örneğin bir gıda ürününün üretilebilmesi için gerekli olan nem ve sıcaklık seviyesinin iklimlendirme sistemi aracılığıyla sağlanması, işlem uygulamalarında kullanımdır. Dolayısıyla bu kullanım oldukça önemli olup işlemin geçerliliği için elzemdir.
İklimlendirme Sistemleri Türleri Nelerdir?
İklimlendirme sistemlerinin özellikle çalışma ilke ve koşullarına göre sınıflandırılmaktadır. Bu kapsamda iklimlendirme sistemleri merkezi iklimlendirme sistemleri ve bağımsız iklimlendirme sistemleri olarak iki grupta karşımıza çıkmaktadır. Merkezi iklimlendirme sistemleri daha çok büyük yapılarda kullanılan sistemler iken bağımsız/yerel sistemler daha küçük ölçekli yapılarda ve bireysel amaçlarla kullanılmaktadır.
İklimlendirme sistemlerinin ilk türü olan ve daha çok evlerde, otellerde, camilerde, restoranlarda, alışveriş merkezlerinde ve kalabalık ortamlarda kullanılan sistem ise bağımsız iklimlendirme sistemleridir. Bu sistem tek bir merkezden yönetilmekte ve daha çok modüler parçalar olarak faaliyet göstermektedir. Ayrık tip klimalar ile paket tip cihazlar olarak iki alt tür yer almaktadır.
İkinci iklimlendirme sistemi türü olan merkezi iklimlendirme sistemleri ise tamamen havalı, tamamen sulu ve havalı ve sulu entegre sistemler olmak üzere üç farklı grupta kategorize edilmektedir. İlk grup olan tamamen havalı iklimlendirme sistemleri merkezi bir klima santralinden ayarlanan havanın, kanallar sayesinde tüm sistemde gezdirilmesi ile gerçekleştirilen iklimlendirme faaliyetini içeren sistemlerdir. Bu sistemlerde kendi içerisinde değişken hava debili sistemler, iki kanallı sistemler ve yeniden ısıtma terminalli sistemler olarak alt grupları ayrılmaktadır. Merkezi iklimlendirme sistemlerinin ikinci türü ise tamamen sulu sistemlerdir. Çoğunlukla okullar, ticari binalar, oteller, hastaneler ve apartmanlarda fanlı serpantinlerde dolaştırılan suyun Chiller sistemi ile borulara gönderilmesi sistematiğinde tamamen sulu sistemler kullanılmaktadır. O yapıda yer alan her bir sulu iklimlendirme cihazı da o buralara gönderilen su ile soğutma sağlamaktadır. Merkezi iklimlendirme Sistemlerinden üçüncüsü ise havalı ve sulu entegre sistemlerdir. Bu sistemlerde şartlandırılan hava ile eş zamanlı olarak merkezi bir soğutma grubu dahilinde soğutulan su aynı anda serpantin birimlerine gönderilmektedir. Bu sistemde, hem havalı hem sulu sistem yer almakta ve sıralı ya da aynı anda kullanımları mümkün olmaktadır.
Tüm bu bilgiler ışığında sistemlerin ortak özelliğine bakıldığında varılacak temel kanı, bu sistem içerisinde yer alan tüm bu cihaz ve materyallerin profesyonel ekipler tarafından çeşitli teknik incelemeler ve analizler gerçekleştirildikten sonra kurulması ve bakımı yapılması gerektiğidir. Zira iklimlendirme sistemleri uzmanlık isteyen ve dikkat edilmezse hayati sonuçları olabilecek olan hassas sistemlerdir. Dolayısıyla bu aşamada profesyonel bir ekipten teknik destek ve hizmet alınması tavsiye edilmektedir.
