Isıtma ve Soğutma Sistemlerinde İzolasyon
Isıtma ve soğutma sistemleri insanların yüzyıllardır kullandıkları iklimlendirme sistemleridir. Bu sistemler sayesinde insanlar en temel ihtiyaçlarımı giderebilmekte ve hayatlarını devam ettirebilmektedir. Özellikle enerji kaynaklarının yoğun bir biçimde kullanılmaya başlanması ile birlikte ısınma ve soğuma faaliyetleri de hız kazanmış ve daha aktif bir biçimde yürütülmeye başlanmıştır. Isınma ve serinleme ihtiyacı artan dünya nüfusu ile birlikte her geçen gün daha da artan ve önem kazanan bir ihtiyaçtır. Dolayısıyla bu ihtiyacın karşılanması için çeşitli çözümler üretilmesi oldukça olağandır. Ancak rekabetin zirve yaptığı günümüzde bu çözümlerin yalnızca yeterli olması yetmemekte, aynı zamanda verimli ve maliyetsiz olması gerekmektedir. Bu kapsamda son yıllarda hem ısıtma hem de soğutma sistemlerinin kullanılmasında en verimli ve en düşük maliyetli çözümler aranmaktadır. Verimi ve düşük maliyeti sağlayan yalnızca bir ısıtma ve soğutma sistemi değil, aynı zamanda bu sistemlerin kullanılmasında etkin olan izolasyon, mantolama ve diğer koruma yöntemleri de karşımıza çıkmaktadır. Isıtma ve soğutma istemlerinde özellikle izolasyon faaliyeti yürütülmesi oldukça önemlidir. Bilindiği üzere ısıtma ve Soğutma sistemlerinin kullanıldığı tesisatların veya boruların içerisinde taşımakta olan akışkanın korunması oldukça önemlidir. Özellikle sistemlerin bünyesinde taşınan akışkanın dış ortamdan kaynaklanan sıcaklık değişimlerinden etkilenmesi önlenmekte ve ısı artışı-ısı kaybı yaşanmaması sağlanmaktadır. Bu noktada ilgili sıcaklık seviyesinin belirlenen düzeyde tutulabilmesi hedefi ile ve sistemin düzgün bir biçimde çalışmaya devam etmesi amacıyla ilgili ekipmanlarda ve alanda gerekli izolasyon çalışmasının yapılması gerekmektedir. Isıtma veya soğutma sistemlerinde sistem bünyesinde bulunan aygıtlar için faaliyet süresini alt seviyede tutmak oldukça önemlidir. Zira bu sayede hem daha az enerji kullanımını sağlanabilmekte hem de ısınma veya serinleme sonucunda ortaya çıkan enerji kayıpları azaltılabilmektedir. İzolasyon sayesinde enerji kullanımını azaltılırken sistemin daha verimli ve sorunsuz çalışması sağlanabilmektedir. Isıtma ve soğutma sistemlerindeki izolasyon; boru veya hat tesisatlarının izole edilmesi ya da sistem elemanları olarak karşımıza çıkan aygıtlarda levha izolasyon kullanılması şeklinde karşımıza çıkabilmektedir. Bilindiği üzere verimliliği arttıran ve maliyetleri minimuma düşüren izolasyon, her bir sistemde ve aygıtta farklı türlerde gerçekleştirilebilmektedir. Dolayısıyla kullanacak olan sisteme en uygun ve en maliyeti düşük izolasyonu gerçekleştirmek için alanında uzman kişi ve kurumlardan hizmet alınması tavsiye edilmektedir. Aksi takdirde fazla maliyetli ya da etkisiz bir izolasyon kullanılabilmekte ve verimlilik oldukça düşebilmektedir. Bunun önüne geçebilmek için ısıtma ve soğutma sistemlerinde izolasyon çözümleri sunan uzmanlardan destek alınması oldukça önemlidir.
Isıtma sistemlerinde izolasyon genellikle strafor aracılığıyla gerçekleştirilirken soğutma sistemlerinde hem poliüretan köpük hem de strafor kullanılmaktadır. Soğutma sistemlerinde strafor kullanıldığında hem bu straforu destekleme hem de nem birikimini engelleme amacıyla şişirilmiş mantar ya da ahşap talaşlı sıkışmış levhalar da destek elemanı olarak kullanılabilmektedir. Yalıtım amacıyla daha çok duvar, çatı, bina ve döşeme uygulamalarında kullanılmakta olan straforun en avantajlı yanları ise kolay uygulanabilir olması ve ucuz olmasıdır. Özellikle ticarethane tipi soğutucu üretilen alanlarda uygulama kolaylığından dolayı vitrin tipi buzdolaplarının üretiminde sıklıkla strafor kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca straforun izolasyon amacının yanında süsleme ve dekorasyon amaçlı kullanılması da oldukça mümkündür. Bu da straforu aynı anda hem şık ve hem de verimli kullanılan bir izolasyon malzemesi haline getirmektedir.
Son zamanlarda popülaritesi artan bir başka izolasyon ürünü ise poliüretan olarak adlandırılan yalıtım materyalidir. Poliüretan köpükler ya da poliüretan temelli ürünler, iki ana malzemeden oluşmaktadır. Bu iki ana malzeme ise kimyasal reaksiyon sağlayan katalizler ve kabararak büyümelerini sağlayan kimyasal katkılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu materyaller kimyasal reaksiyon bittiğinde bulundukları alanda köpükleri yükselerek büyümeye ve genleşmeye başlamaktadır. Bir müddet sonra duran bu yükselme hareketinden sonra ise bulundukları kabı etraflıca saran bu ürünler sert ve dolgu halinde katılaşması özellikleri sayesinde ev tipi soğutucu ünitelerde hem yalıtım hem de iskelet amacıyla kullanılabilmektedir.
İzolasyon Sistemlerinin Kullanılmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
İzolasyon sistemleri her ne kadar verimli sistemler olsalar da dikkatli kullanılmadıklarında hiçbir fayda sağlayamayacak sistemlerdir. Bu nedenle bu sistemlerin kurulumunda ve kullanımında dikkat edilmesi gereken birkaç husus mevcuttur. Bunlardan ilki yalıtımda kullanılan materyalin tercihinde mutlaka kapalı gözenekli ürünler tercih edilmeli ve mineral yün gibi açık gözeneklere sahip ürünlerden kaçınılması gerekmektedir. Ayrıca izolasyon uygulanan sistemdeki tüm armatürlerin yalıtımının gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
İzolasyon sistemlerinin kullanılmasında dikkat edilecek bir diğer husus gözenekli ürünler ile yalıtım gerçekleştiriliyorsa bu durumda buhar kesici ile ilgili ürünün kaplanması tavsiye edilmektedir. Aksi takdirde meydana gelebilecek yırtılmalar ve delinmeler daha büyük tahribatlara yol açabilmektedir. Yine bir diğer önemli husus, yalıtım gerçekleştirilen boruların hava ile temasının kesilmesi gereklidir. Bu sistemlerde yalıtım malzemelerinin ek yerleri özel yapım yapıştırıcılar ile birleştirmeli ve bu ek yerleri bantlanarak kapatılmalıdır. Yine izolasyon gerçekleştirilen alanda çelik boru ve tanklar mevcutsa ilgili yüzeylerdeki pasların giderilmesi ve anti korozif boya uygulanması gerekmektedir. Bu boyanın uygulamasından sonra iki ila dört gün beklenmesi tavsiye edilmektedir.
İlgili yalıtım süreci tamamlandıktan sonra şayet iç ortamda ise yağlı boya ile, dış ortamda ise UV ışınlarına dayanıklı boya ile kaplama yapılması oldukça önemlidir. Ayrıca yalıtım sisteminin üzeri metal ceketler ile örtülecekse bu işlemde kullanılan metal birleştirme vidalarının yalıtımı delmeyecek derecede boşlukla yerleştirilmesi gerekmektedir. Bu boşluğun en önemli sebebi sıcak ve nemli ortamlarda gerçekleşebilecek olan yoğuşmaya önlem oluşturmaktır. İzolasyon sürecinde birden çok boru hattının yan yana bulunduğu alanlarda yeterli hava sirkülasyonunun sağlanabilmesi amacıyla izolasyon sonrası en az ilgili boruların çapı kadar boşlukların bırakılması gerekmektedir. Yine ilgili sistemlerde kullanılan yalıtım bantlarının da gerdirilmeden uygulanması gerekmektedir. Son olarak ise bu izolasyon süreci ilgili sistemler çalışırken değil ortam sıcaklığındayken yürütülmesi gereken bir süreçtir. Ayrıca izolasyon çalışması yapıldıktan sonra sistemi yeniden başlatmak için en az 36 saat beklenmesi gerekmektedir.