19Yangın, hızla büyüyen ve tehlikeli bir doğal afettir. İnsanların hayatını ve malvarlığını tehdit eden yangınlar, zamanında müdahale edilmediği takdirde büyük bir yıkıma neden olabilir. Bu nedenle, yangın önleme ve söndürme yöntemleri son derece önemlidir. Yangın söndürme sistemlerinin birçok çeşidi bulunmaktadır.
Su Bazlı Yangın Söndürme Sistemi
En yaygın ve en eski yangın söndürme yöntemidir. Yangın sırasında, sistem otomatik olarak su püskürtür ve yangını söndürür. Bu sistem, düşük maliyeti, yüksek etkililiği ve geniş kullanım alanı nedeniyle popülerdir.
Su bazlı yangın söndürme sistemleri, kullanılan teknolojilere göre farklı tiplere ayrılır. Bunlar arasında;
- Yangın sprinkleri: Bu sistemler, suyu yangın bölgesine yönlendirmek için tasarlanmıştır. Sprinklerler, borularla birbirine bağlanmış bir dizi küçük memeden oluşur. Bir yangın olduğunda, yangın sprinklerleri otomatik olarak devreye girer ve suyu yangın bölgesine püskürtür.
- Su püskürtme sistemleri: Bir diğer su bazlı yangın söndürme sistemidir. Bu sistemler, yangın bölgesine püskürtülen suyun daha yoğun bir şekilde kullanılmasına olanak tanır. Su püskürtme sistemleri, özellikle yüksek ısıya maruz kalan ve hızla yayılan yangınların söndürülmesi için tasarlanmıştır.
- Su sisleme sistemleri: Suyun ince bir sis şeklinde yangın bölgesine püskürtülmesi ile çalışır. Bu sistemler, yangının söndürülmesine ve aynı zamanda yangın bölgesindeki sıcaklığı düşürmeye yardımcı olur. Bu sayede, yangının tekrar alevlenmesi engellenir.
- Su bariyer sistemleri: Yangının yayılmasını engellemek için tasarlanmış bir su bazlı yangın söndürme sistemidir. Bu sistemler, yangın bölgesi etrafına su bariyerleri yerleştirerek yangının diğer alanlara yayılmasını önler. Bu sistemler, özellikle petrol, gaz, kimyasal ve diğer endüstriyel tesislerde kullanılır.
- Düşük genişlikli köpük sistemleri: Genellikle küçük alanda yangın söndürmek için kullanılır. Bu sistemler, bir dizi köpük nozulu ile donatılmıştır ve yangın tespit edildiğinde otomatik olarak aktive olurlar.
- Yüksek Genişlikli Köpük Sistemi: Daha büyük alanlarda yangın söndürmek için kullanılır. Bu sistemler, genellikle depolama alanları, endüstriyel tesisler, havaalanları ve petrol rafinerileri gibi geniş alanları kapsarlar. Bu sistemlerde, yüksek basınçlı köpük nozulları kullanılır ve otomatik olarak veya manuel olarak etkinleştirilirler.
- Su-Köpük Karışımı Sistemi: Yangın söndürmek için su ve köpük çözeltisi kullanır. Bu sistemler, yangının yoğunluğuna bağlı olarak su ve köpük oranını ayarlayabilen karıştırıcı bir üniteden oluşur. Su-köpük karışımı sistemleri, genellikle depolama alanları ve endüstriyel tesislerde kullanılır.
- Köpük Jeneratörü Sistemi: Yangın söndürmek için köpük jeneratörü kullanır. Bu sistemler, yangın tespit edildiğinde otomatik olarak etkinleştirilir ve köpük jeneratörü, yangın alanına köpük püskürtür. Köpük jeneratörü sistemleri, yangının hızla yayılabileceği tesislerde kullanılır.
- Hava Yastığı Sistemi: Yangın tespit edildiğinde, özel bir gazın tesisin içine püskürtülmesiyle yangının söndürülmesi için bir tür köpük sistemi olarak kullanılır. Bu sistem, özellikle elektrik tesislerinde, makine odalarında ve diğer hassas ekipmanların olduğu alanlarda kullanılır.
- ABC Tozlu Sistemler: A, B ve C sınıfı yangınlarına karşı etkilidir. Sınıf A yangınları, ahşap, kağıt, kumaş, plastik ve diğer yanıcı malzemelerden kaynaklanırken, sınıf B yangınları petrol, gaz, yağ ve diğer yanıcı sıvılardan kaynaklanır. Sınıf C yangınları ise elektrik yangınlarıdır.
- BC Tozlu Sistemler: Sadece sınıf B ve C yangınlarına karşı etkilidir. Bu nedenle, sınıf A yangınlarına karşı kullanılmamalıdır.
- D Tozlu Sistemler: Sınıf D yangınlarına karşı etkilidir. Sınıf D yangınları, metal tozları gibi özel yanıcı malzemelerden kaynaklanır.
- M Tozlu Sistemler: Bu sistemler, sınıf A yangınlarına karşı etkili olmasının yanı sıra, sınıf B ve C yangınlarına da karşı etkilidir. Ayrıca, diğer sistemlerin aksine, sınıf D yangınlarına karşı da kullanılabilirler.
- Sabit Sistemler: Genellikle büyük alanlar veya makine odaları gibi belirli alanlarda kullanılır. Bu sistemler, yangın algılama sistemleri tarafından tetiklenir ve yangın söndürme ajanı olarak karbondioksit gazı salınır. Sabit sistemler genellikle manuel olarak da çalıştırılabilir.
- Taşınabilir Sistemler: Yangın söndürme ekipmanlarının bir parçası olarak kullanılır ve yangın söndürme işlemlerinde daha esnek bir yaklaşım sağlar. Taşınabilir CO2 sistemleri genellikle yangın söndürme tüpleri veya yangın söndürme cihazları olarak tasarlanır ve kullanıcının yangın bölgesine doğrudan müdahale etmesini sağlar.
- CO2 (Karbondioksit) Sistemleri: CO2, yangın söndürme için en yaygın olarak kullanılan gazlardan biridir. CO2 gazı, yangın anında kullanılan bir boşaltım sistemi ile depolanan bir tanktan salınarak yangının etkisini azaltır.
- Inergen Sistemleri: Inergen, yangın söndürmek için kullanılan bir tür doğal gazdır. Bu sistemler, yangın anında depolanmış bir tanktan Inergen gazının salınması ile çalışır. Inergen gazı, yangın anında oksijen seviyesini azaltarak yangının etkisini azaltır.
- FM200 Sistemleri: FM200, HFC-227ea adı verilen bir gaz türüdür ve elektronik ekipmanların ve diğer hassas sistemlerin bulunduğu yerlerde yaygın olarak kullanılır. FM200 sistemleri, yangın anında FM200 gazının depolanan bir tanktan salınması ile çalışır.
- NOVEC Sistemleri: NOVEC 1230, 3M tarafından geliştirilen bir tür halojenleşmemiş gazdır. Yangın söndürme için kullanılan NOVEC 1230, diğer gazlara göre daha az toksiktir ve çevre dostudur.
- Argonit Sistemleri: Argonit, yangın söndürmek için kullanılan bir tür inorganik gazdır. Bu sistemler, yangın anında depolanan bir tanktan argonit gazının salınması ile çalışır. Argonit gazı, yangının etkisini azaltarak söndürülmesini sağlar.