Soğutma ve İklimlendirme Sistemleri

Günümüzde en önemli sektörlerden birisi de havalandırma sistemleridir. Ekonomik sistemin dönmesini sağlayan en temel unsurlardan biri olan havalandırma sistemleri, genellikle işletmelerde kullanılan sistemlerdir. Havalandırma sistemleri sayesinde birçok ticari işletmede üretim ve depolama faaliyetleri gerçekleştirilebilmekte ve büyük operasyon merkezleri yönetilebilmektedir.

Esasında havalandırma sistemleri ısıtma, soğutma ve genel manada iklimlendirme sistemleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan soğutma ve iklimlendirme sistemleri ise çoğunlukla birlikte bulunan ve bir mekandaki sıcaklığı, nemi, temiz hava giriş çıkışını ve ilgili mekandaki canlıların ve özellikle insanların sağlığını korumak ve düzenlemek için kullanılan sistemlerdir. Soğutma ve iklimlendirme sistemlerinin çalışması için birçok elektronik cihaz ve aygıt bir arada çalışmaktadır. Bu cihazların bir bütün olarak ortaya çıkardığı sonuç ise sürdürülebilir, güvenli ve verimli soğutma ve iklimlendirme çözümleridir.

Soğutma ve iklimlendirme sistemleri yalnızca bir mevsimde kullanılan sistemler olmayıp dört mevsim kullanılan sistemlerdir. Bu noktada yalnızca kullanıldıkları mevsim itibari ile sistem yönetim metotlarında değişiklik gerçekleşmektedir. Bu sistemler ile her mevsim havanın sirkülasyonu ile toz, mikrop ve pisliklerden arındırılması hedeflenmektedir. Bu hava sirkülasyonu esnasında kullanılan özel altyapı materyalleri sayesinde gürültüsüz, sessiz, titreşimsiz ve rahatsız vermeyen bir üfleme ve emiş sağlanmaktadır. Ayrıca soğutma ve iklimlendirme sistemlerinin kurulumu yapılırken A sınıf kalitede olan ve çevreye hiçbir zararı bulunmayan ürünler kullanılarak doğa dostu faaliyetler yürütülmektedir. Dolayısıyla soğutma ve iklimlendirme sistemleri endüstriyel sistemler olmalarına karşın tamamıyla çevreci, verimli ve güvenilir sistemlerdir.

Soğutma ve iklimlendirme sistemleri genellikle fabrikalarda, imalathanelerde, depolarda, operasyon merkezlerinde, alışveriş merkezlerinde, üretim tesislerinde, fuar alanlarında, okullarda, hastanelerde ve büyük yapılarda kullanılmaktadır. Bu sistemlerin kullanımı genellikle ilgili alanda bulunan havanın temizlenmesini hedefleyen kullanımlar olarak karşımıza çıkarken bazı durumlarda daha özel kullanım yöntemlerine sahip olmaktadır. Kuru gıda üretimi ve depolaması yapılan tesislerde daha çok ürünün korunması hedeflenirken bir alışveriş merkezinde daha çok insanların temiz ve sağlıklı havaya ulaşması hedeflenmekte ve insan sağlığının korunması amaçlanmaktadır. Ayrıca bu sistemler endüstriyel sektörlerde de özellikle bir ürünün üretimi için temel ihtiyaç olabilmektedir. Bu nedenle kullanılacak olan soğutma ve iklimlendirme sistemi tamamen ilgili alanın ihtiyaçlarına ve gereksinimlerine göre belirlenmektedir.

Soğutma ve iklimlendirme sistemleri yalnızca bir ortamın soğutulmasını hedefleyen sistemler olarak algılanmamalıdır. Zira bu sistemlerin kullanımı oldukça çeşitli türlerde olmaktadır. Yalnızca taşınmazlarda kullanılmayan bu sistemler aynı zamanda gemilerde, trenlerde, uçaklarda, karayolu araçlarında hatta kimi durumlarda uzay araçlarında kullanılabilmektedir. Ayrıca bu sistemler bir yapı içerisinde de birden çok amaçla ve seviyede kullanılabilmektedir. Örneğin hastanelerde oldukça sık kullanılan bu sistemler, ameliyathaneler ve doğumhaneler gibi enfeksiyon riskinin oldukça fazla olduğu alanlarda da bu riski azaltma amacıyla kullanılmaktadır. Diğer yandan ise yine hastanelerin içerisinde bulunan yeni doğan servislerinde ise yeni doğmuş olan bebeklere en ideal olan sıcaklığın ve nemin sağlanması için kullanılan soğutma ve iklimlendirme sistemleri, aynı hastane içerisinde bile farklı derecelerde ve amaçlarla kullanılmaktadır.

Soğutma ve İklimlendirme Sistemleri Çeşitleri

Soğutma ve iklimlendirme sistemleri işlem uygulamaları ve konfor uygulamaları olmak üzere iki uygulama türüne sahiptir. İlk tür olan işlem uygulamalarında soğutma ve iklimlendirme sistemlerinin kullanılması aslında bir işlemin yapılması esnasında ortamın şartlarının ilgili işlem için uygun hale getirilmesi anlamına gelmektedir. Buna örnek olarak yukarıda bahsettiğimiz ameliyathanede kullanılan soğutma ve iklimlendirme sistemi gösterilebilmektedir. Zira bu sistemlerin ameliyathanelerde kullanılması enfeksiyon riskini azaltma amacı taşımaktadır. Yine bir alışveriş merkezinin yemek alanında yer alan soğutma ve iklimlendirme sistemi de ilgili alandaki gıda ürünlerinin bozulmaması amacını taşımaktadır. Bu noktada ikinci uygulama türü olan konfor uygulamaları, insanlara yönelik konfor hedeflerini gösteren uygulama türüdür. Bu türde temel hedef, insanlara konfor alanlarını anımsatacak rahatlık ve ferahlık sağlanmasıdır. Mesela bir hastanede koridorlarda kullanılan soğutma ve iklimlendirme sistemi, bu amacı taşımakta ve insanların rahatlığı için kullanılmaktadır. Aynı şekilde üniversitelerde, okullarda ya da ibadethanelerde de yine konfor amacıyla kullanım görülmektedir. Bu noktada söylenebilecek son husus, bu iki uygulama türünün bir arada görülebilir olmasıdır. Örneğin bir hastanede koridorda bulunan hasta yakınlarına konfor sağlama amacıyla uygulama gerçekleştirilirken ameliyathanelerde işlem uygulaması kapsamında enfeksiyon riskinin düşürülmesi amaçlanmaktadır.

Soğutma ve iklimlendirme sistemleri, çalışma prensiplerine göre de merkezi ve bağımsız olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır. Burada merkezi soğutma ve iklimlendirme sistemleri genelde orta ve büyük ölçekte bulunan yapılarda kullanılan ve bir merkezden yönetim gerçekleştirilen sistemlerdir. Bağımsız soğutma ve iklimlendirme sistemleri ise daha portatif, taşınabilir veya ufak alanlara tesir etmesi amaçlanmış sistemlerdir. Her iki sistemin de kendi içerisinde avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

Merkezi sistemler de kendi bünyesinde havalı sistemler, sulu sistemler ve karma sistemler olmak üzere üç alt gruba ayrılmaktadır. Bunlardan ilki olan havalı sistemler, merkezi bir klima santrali aracılıyla yönetilen ve yönlendirilen hava ile soğutma ve iklimlendirme sağlamaktadır. Bu sistemlerde genellikle fanlar ve aspiratörler aracılığıyla havanın sirkülasyonu gerçekleştirilmektedir. İkinci tür olan sulu sistemlerde de her bir odaya bir fan coil yerleştirilmekte ve bunlar arasında gezdirilen sıvılar ile soğutma ve iklimlendirme sağlanmaktadır. Sulu sistemlerde gerçekleşen soğutma ve iklimlendirme faaliyet ise pompalar aracılığıyla gerçekleşmektedir. Bu sistemler genelde hastane, okul ve otel gibi yapılarda kullanılmaktadır. Son merkezi sistem olan karma sistemlerde ise hem sulu hem de havalı sistemler entegre biçimde kullanılmaktadır. Bu sistemlerde koşullandırılan havayla aynı anda merkezi bir soğutma grubu içerisinde soğutulmuş olan su serpantin birimlerine gönderilmek suretiyle soğutma ve iklimlendirme sağlanmaktadır.

Bağımsız soğutma ve iklimlendirme sistemleri, merkezi sistemler gibi tek bir merkezden yönetilen sistemler değildir. Bu sistemler genellikle modüler yapıda olan ve tek bir parçadan oluşmak suretiyle çalışan sistemlerdir. Bağımsız sistemler, ayrık tip ve paket tip olmak üzere iki farklı tipe sahiptir. Ayrık tip denilen klima tipi ile gerçekleştirilen soğutma ve iklimlendirme faaliyeti, evlerde ve otellerde kullanılan sistemlerdir. Bu sistemler gündelik hayatta yoğun kullanılan basit soğutma ve iklimlendirme çözümleridir. Diğer tür olan paket tip ise iş yerlerinde ve bu tarz büyük işletmelerde tavanlarda ya da camlarda yer alan sistemler olup ayrık tipe göre çok daha teferruatlı sistemlerdir.