Sprinkler Nedir Ne İşe Yarar?
Yangınlar kontrol edilemediğinde birçok can ve mal kaybına neden olan afetlerdir. Yangınlar yanıcı maddenin özelliklerine göre farklı sınıflara ayrılmaktadır. Özellikle endüstriyel alanlarda yangınlar için gerekli tedbirler alınmadığında büyük hasarlar meydana gelmekte ve birçok insanın işsiz kalmasına neden olmaktadır.
Yangınlar genellikle tedbirsizlikten ve ihmal edilen durumlardan kaynaklanmaktadır. Endüstriyel alanlarda gerekli tedbirler alındığında yangınlar kısa sürede söndürülebilmektedir. Yangın söndürme sistemleri yangınların büyümesini önlemektedir.
Yangın söndürme sistemleri uzman ekipler tarafından ortamın fiziksel ölçülerine göre yerleştirilmektedir. Bu sistemler arasında Sprinkler sistem yağmurlama sistem olarak bilinmektedir.
Yağmurlama sistem olarak nitelendirilen sprinkler sistem büyük alanlarda kullanıldığında oldukça etkili ve işlevsel bir görev üstlenmektedir. Bu sayede yangın oluşumu başlangıç aşamasındayken söndürülebilmektedir.
Sprinkler yangınlara yukarıdan müdahale ettiği için yangının hızlı bir şekilde sönmesini sağlamaktadır. Bilindiği üzere bir yangın sekiz dakika içerisinde tüm ortamı küle çevirebilir. Bu sebeple yangının başlangıcı profesyonel bir şekilde tespit edilmeli ve bu çerçevede yangına müdahale edilmelidir.
Sprinkler sistemde her bir sprink için belirli bir alan bulunmaktadır. Bu alanlar uzman ekipler tarafından belirlenmekte ve montaj yapılacak ortamına fiziksel özelliklerine bağlı kalarak sprink yerleştirilmesi yapılmaktadır.
Sprinklerin düzgün bir şekilde yerleştirilmesi son derece önemlidir. Bahsi geçtiği üzere her bir sprink kendi alanına müdahale edebilir. Sprinkler yangınlara püskürtme yoluyla müdahalede bulunur. İçerdiği kimyasal veya suyu yangın riski oluşacak alana yukarıdan püskürten sprinkler hızlı bir şekilde aleve oluşumunu önlemektedir.
Yangın söndürme sistemlerinde duman oluşumu önemli bir konudur. Sprinkler yangın söndürme sistemlerinde duman oluşumu meydana gelmez. Bu sayede olası yangın durumlarında ortama ulaşmak insanlar açısından oldukça kolay hale gelir.
Sistem çalışma prensiplerine ve tiplerine göre farklı sınıflandırmalara tabi tutulmaktadır. Bu anlamda deneyimli ekipler öncelikle binanın planını incelerler daha sonra plana uygun bir şekilde sprinklerin yerleri belirlenmektedir. Son aşamada ise montajlanır.
Sprinklerin Türleri Nelerdir?
Montaj öncesinde belirlenen sprinkler türleri düşey, dikey, gizli, duvar tipi gibi kısımlardan oluşmaktadır. Yangının söndürülmesi için en verimli türlerin ilgili alanlara yerleştirilmesi gerekir. Bu sebepler sprinklerin birden fazla türü bulunmaktadır.
Sprinkler türleri aşağıdaki gibi maddelenebilir:
- Düşey Tip Beyaz Sprinkler/Pendent
- Düşey Tip Krom Sprinkler/Pendent
- Dikey Tip Prinç Sprinkler/Upright
- Dikey Tip Krom Sprinkler/Upright
- Gizli Tip Sprinkler/Concealed
- Duvar Tipi Beyaz Sprinkler / Sidewall
Çalışma Prensibine Göre Sprinkler Çeşitleri
Sprinkler çeşitleri çalışma prensibine göre genel olarak dört ana sınıflamaya tabidir. Bu dört çeşit:
- Islak Borulu Sprinkler Söndürme Sistemi,
- Kuru Borulu Sprinkler Söndürme Sistemi,
- Deluge Sprinkler Söndürme Sistemi,
- Preaction Sprinkler Söndürme Sistemi.
Bu sistemlerin hepsi püskürtmeli yangın söndürücü sprinklerle çalışmaktadır. Fakat birbirinden ayrıldıkları noktalar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi sistem içerisinde yer alan borularda suyun bulunup bulunmadığıyla alakalıdır. Diğeri ise yangın algılama sensörünün çalışma prensibiyle irtibatlıdır. Bu iki madde kapsamında çeşitler meydan gelmiştir.
Endüstriyel alanlar genellikle geniş sahaları kapsadığı için sprinkler sistemin bu ortamlarda kullanılması yararlı olacaktır. Fabrikalar gibi endüstriyel anlamda faaliyet gösteren binaların özellikle elektrik panosunun bulunduğu odada yangın söndürme sistemi olmalıdır. Olası bir kaza sonucu kısa devre meydana gelerek yangın oluşabilir. Bu tarz durumlarda insanların müdahale etmesi son derece zorlaşır. Yangın söndürme sistemleri ise ilgili alanları hızlı bir şekilde söndürebilmektedir.
Endüstriyel alanlarda kullanılacak sprinklerin uzmanlara danışılarak kullanılması faydalı olacaktır. Bu sayede ortam için en ideal seçim yapılabilir.
Dört farklı çeşidi bulunan sprinkler sistemin çeşitlerinin farklı özellikleri bulunmaktadır.
Islak Borulu Sprinkler Söndürme Sistemi
Islak borulu sprinkler sistemin çalışma prensibi otomatiktir. Bünyesinde bulunan otomatik devre sayesinde yangın durumlarında direkt olarak aktif hale gelmektedir. Bu sistemin ıslak olarak nitelenmesinin sebebi borularında daima su bulundurmasından dolayıdır.
Sistem içerisinde ısıya duyarlı dedektörler bulunmaktadır. Bu dedektörler ortamda olağan dışı bir ısı artışı olduğunda devreye girerek sistemi seri bir şekilde aktif hale getirmektedir. Bu sayede yangın henüz başlangıç aşamasındayken söndürülebilir.
Islak borulu sistemin içerisinde bulunan borular sadece dış vanayla çalıştığı için gecikmeksizin yangına püskürtme işlemini uygular. Bu sayede depodan su çeken sistemlere göre avantajlı bir konumdadır.
Sprinkler sistemlerinde alevlere yukarıdan müdahale edildiği için söndürme işlemi çok hızlıdır. Bir diğer avantaj ise söndürme işleminden sonra ortada duman kalmamasıdır. Yangın başlangıç halinde etkisiz hale getirildiğinden ve yangına yukarıdan müdahale edildiğinden dolayı dumanlar direkt olarak kaybolmaktadır. Bu sayede insanlar ortama giriş yapabilirler.
Kuru Borulu Sprinkler Söndürme Sistemi
Bu sistemde ıslak borulu sistemde olduğu gibi borular suyla dolu değildir. Bu durum haricinde yüzeysel farklılıklar bulunmaktadır. Kuru borulu sistemde su veya kimyasalın bulunduğu bir depo yer almaktadır. Boruların depoyla irtibatı arasında bir vana bulunur.
Kuru borulu sprinkler sistem içerisine bulunan sensörler olağan dışı bir sıcaklık algıladığında sistem aktif hale gelir. Sistemin aktif hale gelmesi kısa bir sürede gerçekleşir ve saniyeler içerisinde depo vanası açılarak ilgili alana püskürtme yapılır.
Deluge Sprinkler Söndürme Sistemi
Deluge sprinkler yangın söndürme sisteminde alarmların önemli görevleri vardır. Alarmların aktif hale gelmesiyle sistemin çalışması eş zamanlı olarak programlanmıştır.
Deluge sistemde sprinkler daima açık durumdadır. Bunun sebebi olası yangın durumlarında direkt müdahale edebilmek içindir. Ayrıca sistemin başrol görevini üstlenen alarmlar ise sistemden farklı bir alanda yer almaktadır. Bu sayede söndürme işlemleri hızlandırılmaktadır.
Preaction Sprinkler Söndürme Sistemleri
Deluge sistemle birçok konuda benzerlik göstermektedir. Fakat bu sistemde sprinkler kapalı durumdadır. Bu sistemin çalışma mantığında farklı olarak camla kaplı özel maddeler bulunmaktadır.
Sistemde ısınan havanın yükselmesi kuralı esas alınmıştır. Bu anlamda olası yangın durumlarında ısı seviyesinin yükselmesiyle tavanlarda bulunan ince ve belirli bir ısıda eriyen cam maddeler erimeye başlar. Daha sonra bu ampule benzeyen yapıların kırılmasıyla eş zamanlı olarak sistem devreye girmektedir.
Uzmanlardan Destek Alın
Endüstriyel alanlarda ve diğer toplu yaşam alanlarında kullanılabilen sprinkler yangın söndürme sistemleri için uzmanlardan kesinlikle destek alınması gerekmektedir. Görüldüğü üzere her bir çeşit ve tür farklı alanlar için özel olarak imal edilmiştir. Bu sayede sistem birçok alanda kullanılabilmektedir.
Sistemin kurulumu tamamlandığında bakımları ihmal edilmemelidir. Bakım yapılan sistemler hem daha uzun ömürlü olmakta hem de işlevselliğini kaybetmemektedir. Bu sebeple belirli periyotlarla ekiplerin sistem bakımını yapması gerekmektedir.