Sprinkler (Yağmurlama) Yangın Söndürme Sistemi Nasıl Çalışır?
Yangınlar birçok can ve mal kaybına neden olan afetlerdir. Gerekli tedbirler alındığında yangınlar büyümeden kontrol altına alınabilir. Bu sebeple yangına karşı tedbirlerin ertelenmemesi ve bu kapsamda yangın söndürme sistemlerinden faydalanılması gereklidir.
Bir yangın sadece sekiz dakika içerisinde kontrol edilemeyecek hale gelebilir. Bu sebeple yangına ilk müdahalenin yapılması son derece önemlidir. Bu noktada yangın söndürme sistemleri yangının başlaması esnasında müdahale yaparak yangının yayılmasını önler.
Sprinkler sistem yağmurlama sistemi olarak bilinen bir yangın söndürme sistemidir. Sistemin diğer yangın söndürme sistemlerinden ayrılma noktası ise alevlere yukarıdan müdahale etmesidir. Olası bir yangın durumunda sistemin muslukları aktif hale gelmekte ve yangının üzerine su veya kimyasal maddeler püskürtülmektedir. Bu sayede yangın başlangıç aşamasında kontrol altına alınmaktadır.
Toplu yaşam alanlarında, iş merkezlerinde veya diğer alanlarda sprink sistemin kullanılabilmesi mümkündür. Öncelikle kurulum için uzman ekiplerden destek alınmalıdır. Uzman ekipler ilk olarak kurulum yapılacak alana dair fizibilite çalışması yaparlar. Daha sonra yapının olası yangın durumlarında en riskli bölgelerini belirlerler. Oluşturulan yapı haritası üzerinde sprinklerin yerleştirme planı yapılır. Son olarak plana uygun bir şekilde montaj işlemine başlanır.
Her bir sprink için belli bir püskürtme alanı vardır. Bu alanlar metrekare hesabıyla ölçülmektedir. Genel olarak her bir sprink dokuz ile yirmi bir metrekare alana püskürtme yapabilmektedir. Uzmanlar bu oranlara bağlı kalarak yapının her yerine montaj işlemini gerçekleştirirler.
Sprinklerin doğru yerleştirilmesi yangının hızlıca söndürülmesini sağlar. Yangına yukarıdan su veya kimyasalla müdahale eden sprink sistemleri ayrıca duman oluşumunu da engellemektedir. Duman oluşumu geleneksel yangın söndürme biçimlerinde görülmektedir. Fakat modern yangın söndürme sistemi olarak adlandırılan sprink sistemi duman oluşumunu önler ve insanların alana girişini kolaylaştırır.
Sprinkler sistemin genel anlamda çalışma sistemi şu şekilde özetlenebilir. Sistem içerisinde dedektörler bulunmaktadır. Bu dedektörler daimi surette ortamın ısısını ölçmektedir. Isı seviyesi normal oranın dışında artış gösterirse dedektörler sistemi aktif hale getiriyor ve ilgili alana su veya farklı kimyasallarla püskürtme işlemi yapılıyor. Bu sayede büyük felaketlere yol açabilecek yangınların önüne geçiliyor.
Yukarıdan müdahale ederek su veya gazın püskürtülmesiyle yangını hızla söndüren ve ayrıca yağmurlama sistem olarak bilinen sprinkler yangın söndürme sistemlerinin birden fazla türü bulunmaktadır. Bu türler sistemin kurulacağı alanın fiziksel özellikleri ve yangına en verimli şekilde müdahale edilen konumla paralellik gösterir. Bu tipler ise aşağıdaki gibidir:
- Düşey Tip Beyaz Sprinkler/Pendent
- Düşey Tip Krom Sprinkler/Pendent
- Dikey Tip Prinç Sprinkler/Upright
- Dikey Tip Krom Sprinkler/Upright
- Gizli Tip Sprinkler/Concealed
- Duvar Tipi Beyaz Sprinkler / Sidewall
Sprinkler yağmurlama yangın söndürme sistemi çalışma prensibine göre birçok çeşidi bulunan bir sistemdir. Sistemin çalışma prensibinde bulunan farklı türler sistem içerisindeki borunun içerisinde su bulunup bulunmamasına göre ve ayrıca sistemin ısı seviyesini tespit eden sensörlerin çalışma prensibine göre değişmektedir. Bu anlamda sistem aşağıdaki gibi sınıflamaya tabi tutulur:
- Islak borulu sprink sistem,
- Kuru borulu sprink sistem,
- Deluge sprink sistem,
- Preaction sprink söndürme sistemleri.
Islak Borulu Sprink Sistem
Bu sistemde püskürtme kısmına suyu ulaştırma görevini üstlenen borular su ile doludur. Su ile dolu olan borular basınçlı bir şekilde borularda bekletilir. Bu sebeple bu türe ıslak borulu sprink sistem adı verilmiştir.
Suyun depodan çekilip anlık müdahale edilmesi için borularda bekletildiği sistemde vanaların oldukça önemli görevi vardır. Bu sebeple kurulumu uzmanların yapması ve bu kapsamda sistemin bakımlarının ihmal edilmemesi son derece önemlidir.
Kuru Borulu Sprink Sistem
Bu sistemde boruların içerisinde su bulunmamaktadır. Yangın söndürme için kullanılacak su bir depoda bekletilmektedir. Sensörler ısı artışını algıladığında sistemi harekete geçirir. Bu esnada vanaların arkasında depoda bekletilen su süratle borulara hareket ettirilir ve püskürtme işlemiyle söndürme gerçekleşir.
Kuru borulu sprink sistemde su haricinde kimyasallarda kullanılabilir. Bu kimyasallar sıvı değil gaz formundadır. Bu sayede borulardan direkt olarak yangın bölgesine yangın söndürücü gaz nakledilmektedir.
Deluge Sprinkler Söndürme Sistemi
Genellikle sprinkler sistemlerinde yangını algılama dedektörleri sisteme yakın alanlarda kurulur ve alarmda aynı şekilde bu civarlarda yer almaktadır. Fakat deluge sprink sisteminde yangın alarmları sistemin dışında yer almaktadır.
Deluge sprink sistemde sprinkler daima açık konumdadır. Püskürtme işlemi ise alarmdan gelen bildirimle gerçekleşmektedir. Bu sayede oldukça hızlı bir şekilde sistem çalışarak yangını söndürür.
Deluge sprink sistemler uzmanların önerisine ve tavsiyesine bağlı olarak kullanılmalı ve her sistemde olduğu gibi belirli periyotlarla bakımlarının yapılması gereken sistemlerdir.
Preaction Sprinkler Söndürme Sistemi
Bu sistemlerin deluge sistemlerinden farkı sprinklerin açık olmamasıdır. Preaction sprink sistemin çalışma sistemi özel tasarımlara sahip camlarla gerçekleşir.
Isınan havanın yükselmesi esasına dayalı olarak çalışan sistemin yine diğer sistemler gibi kurulumu yapıların tavan kısmına yapılır. Sistemi harekete geçiren ve vanaları açan durum ise küçük ampul camlarla gerçekleşir. Ortamda bulunan ısının yükselmesiyle birlikte bu ampul cam patlar ve sistem aktif hale gelir.
Sprink Yağmurlama Sistemlerinin Bakımı
Yangın söndürme sistemlerinin düzenli olarak bakımı yapılmalı ve bu durum asla ihmal edilmemelidir. Yangın söndürme sistemlerinin uzman ekipler tarafından bakım yapıldığında son derece verimli çalıştığı görülmektedir.
Özellikle sistemin depo kısmı denetlenmeli ve herhangi bir problem yaşandığında deneyimli kişilerden yardım alınmalıdır.
Sistemin bakımının yapılması sistemi hem uzun ömürlü hale getirmekte hem de olası yangın durumlarında kusursuz bir şekilde çalışmasına olanak sağlamaktadır.